"Ελληνικά" προϊόντα που μόνο ελληνικά δεν είναι...

Παραπλανητική ως προς την χώρα παραγωγής είναι η εμφάνιση πολλών προϊόντων στα ράφια των σούπερ μάρκετ και των καταστημάτων, που μπορεί μεν να φέρουν στη συσκευασία τους τον γραμμωτό κώδικα 520 (για τον οποίο πολλοί πιστεύουν ότι δηλώνει την Ελλάδα ως χώρα παραγωγής) ή και την ελληνική σημαία, αλλά στην πραγματικότητα ενδέχεται να έχουν παρασκευαστεί στο εξωτερικό, ακόμη και εξολοκλήρου.

Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας (own label) των σούπερ μάρκετ έχουν στην πλειοψηφία τους το barcode 520, αλλά «πώς μπορεί να ελεγχθεί αν όντως προέρχονται από την Ελλάδα»; διερωτήθηκαν, σε συνέντευξη Τύπου, ο πρόεδρος του Κέντρου Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕΠΚΑ), Νίκος Τσεμπερλίδης και η γενική γραμματέας, Ευαγγελία Κεκελέκη.
«Ακόμη και μια επιχείρηση που κάνει τα πάντα στη Βουλγαρία μπορεί να ζητήσει και να πάρει τον γραμμωτό κώδικα 520 υπό προϋποθέσεις», εξήγησε ο κ.Τσεμπερλίδης. Τα τρία αυτά ψηφία απλά προσδιορίζουν τον εθνικό φορέα της χώρας από τον οποίο, μεταξύ άλλων, ζητήθηκε και εκδόθηκε η άδεια αναγραφής του barcode στη συσκευασία.

Από την πλευρά της, η κα Κεκελέκη επισήμανε ότι, βάσει στοιχείων των αρμόδιων ελληνικών οργανισμών κρέατος και γάλακτος, η ελληνική παραγωγή βόειου κρέατος αρκεί για να καλύψει μόνο μικρό ποσοστό της κατανάλωσης στην Ελλάδα κι, όμως, ο αριθμός των πωλούμενων κρεάτων, που δηλώνονται ως ελληνικά, είναι δυσανάλογα μεγάλος.
«Με τις ποσότητες που παράγει η χώρα, το πού βρίσκεται τόσο ελληνικό προϊόν που κυκλοφορεί είναι ένα ερώτημα», είπε χαρακτηριστικά η κα Κεκελέκη.

Βάσει νόμου, στα μεταποιημένα φυσικά τρόφιμα, για την απονομή του ελληνικού σήματος πρέπει συγκεκριμένο ποσοστό της μάζας των συστατικών ή της βασικής πρώτης ύλης που χρησιμοποιείται να προέρχεται από την Ελλάδα. Ωστόσο εισάγονται εξαιρέσεις σε περίπτωση πρώτων υλών, που δεν υπάρχουν ή είναι αδύνατον να παραχθούν στην ελληνική επικράτεια ή είναι ανεπαρκείς στη χώρα.

«Αν δηλαδή ένα γιαούρτι παραχθεί με γάλα που έρχεται από το Βέλγιο σε παγοκολώνα, θα είναι ελληνικό προϊόν, εφόσον το νωπό γάλα στη χώρα μας δεν επαρκεί και για παρασκευή γιαουρτιών», σημείωσε η κα Κεκελέκη.

Όπως αναφέρει το ΑΜΠΕ,ουσιαστικά, τα μόνα τρόφιμα για τα οποία ο καταναλωτής μπορεί σήμερα να είναι 100% σίγουρος ότι πράγματι είναι ελληνικά είναι τα ονομασίας-προέλευσης («ΠΟΠ») κι όσα αναφέρουν τον ακριβή τόπο άντλησης της πρώτης ύλης (πχ, όσπρια δυτικής Μακεδονίας).

Τί σημαίνει η λέξη «Ελλάς» πάνω στα προϊόντα

Αν και εννέα στους δέκα καταναλωτές θεωρούν «πολύ σημαντική» τη σήμανση χώρας προέλευσης "για εθνικούς λόγους", ωστόσο πανελλαδική έρευνα του ΚΕΠΚΑ σε δείγμα 1.556 ατόμων, στο διάστημα 1-30 Σεπτεμβρίου 2012, έδειξε ότι, πρακτικά, δεν γνωρίζουν τι σημαίνει η λέξη «Ελλάς» πάνω σε τρόφιμα όπως το νωπό κρέας.

Σύμφωνα με τις σχετικές κοινές υπουργικές αποφάσεις, ελληνικό είναι το κρέας, που προέρχεται, από ζώο, που γεννήθηκε, εκτράφηκε και σφάχτηκε στην Ελλάδα, ή απλά, γεννήθηκε στην Ελλάδα όταν το κρέας είναι βόειο, χοιρινό ή αιγοπρόβειο. Για το κρέας των πουλερικών και των κουνελιών -και μέχρι 31/12/2013- η σήμανση ελληνικό σημαίνει ότι έχουν σφαγεί στην Ελλάδα. Το ίδιο ισχύει, για τα κουνέλια και μετά την 1 Ιανουαρίου 2014.

Τα πουλερικά, για να φέρουν σήμανση ελληνικό, μετά την 1/1/2014, πρέπει να έχουν εκτραφεί ή να έχουν γεννηθεί και σφαγεί στην Ελλάδα.

Για να «καθαρίσει» το τοπίο, το ΚΕΠΚΑ ζητά να εφαρμοστεί η σήμανση της χώρας προέλευσης για νωπά και επεξεργασμένα τρόφιμα, με ταυτόχρονη σήμανση όμως και των συστατικών (πχ, να αναφέρεται το ποσοστό των συστατικών που έχουν παραχθεί στην Ελλάδα).

Παράλληλα, ζητάει στη σήμανση των τροφίμων να αποφεύγονται όροι, που μπορεί να προκαλέσουν σύγχυση στον καταναλωτή, όπως «παρασκευάζεται», «συσκευάζεται» κτλ, αλλά και να επιβάλλονται αυστηρότατες κυρώσεις στους παραβάτες.