Νέος τεχνικός άθλος για την Κίνα με κατάδυση στα 7.000 μέτρα

Στόχος δυο σπάνια μέταλλα: Δημήτριο και Ύττριο 

Την ίδια μέρα που δύο κινεζικά διαστημικά σκάφη συνδέονταν σε τροχιά, ένα είδος πρόβας για την κατασκευή κινεζικού διαστημικού σταθμού, ένα επανδρωμένο βαθυσκάφος της Κίνας καταδυόταν σε βάθος 7.000 μέτρων στην Τάφρο Μαριάνας στο δυτικό Ειρηνικό.

Η κατάδυση σε βάθος-ρεκόρ ήταν προγραμματισμένη για τη Δευτέρα, τελικά όμως πραγματοποιήθηκε νωρίτερα, πιθανώς για να συμπέσει χρονικά με την δύσκολη επιχείρηση στο Διάστημα. 
Νωρίς την Κυριακή ώρα Ελλάδας, το υποβρύχιο Jiaolong (παίρνει το όνομά του από έναν δράκο της κινεζικής μυθολογίας) καταδύθηκε με τριμελές πλήρωμα σε βάθος 7.020 μέτρων, ανακοίνωσε η κινεζική τηλεόραση και αναμεταδίδει τώρα το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Λίγες χώρες διαθέτουν σήμερα υποβρύχια που μπορούν να μεταφέρουν ανθρώπους σε αυτό το βάθος.
Το παγκόσμιο ρεκόρ, πάντως, δεν ανήκει στην Κίνα: πριν από μερικούς μήνες, ο Καναδός σκηνοθέτης Τζέιμς Κάμερον καταδύθηκε με ένα μονοθέσιο βαθυσκάφος στον πυθμένα της Τάφρου Μαριάνας, το βαθύτερο σημείο της Γης στα περίπου 11.000 μέτρα.

Είχαν περάσει 50 χρόνια από την ιστορική αποστολή του βαθυσκάφους Trieste που έφτασε στο ίδιο σημείο το 1960.
Αναλυτές θεωρούν ότι η τεχνολογία στην οποία βασίστηκε το Jiaolong θα επιτρέψει στην Κίνα όχι μόνο να πραγματοποιεί επιστημονικές αποστολές, αλλά και να αξιοποιήσει τον ορυκτό πλούτο των ωκεανών.

Στο βυθό του Ειρηνικού πιστεύεται ότι υπάρχουν μεγάλα αποθέματα των λεγόμενων «σπάνιων γαιών» -σπάνιων στοιχείων όπως το λανθάνιο και το ύττριο, τα οποία που χρησιμοποιούνται σήμερα στην ηλεκτρονική και πολλές ακόμα σύγχρονες εφαρμογές.
Σήμερα, η Κίνα είναι σχεδόν αποκλειστικός παραγωγός.


Το λανθάνιο

Το χημικό στοιχείο Λανθάνιο είναι ένα μέταλλο με ατομικό αριθμό 57 και ατομικό βάρος 138,9055. Έχει θερμοκρασία τήξης 920 C° και θερμοκρασία βρασμού 3469 C°. ο χημικός συμβολισμός του είναι La.  

Το όνομά του προκύπτει από το αρχαίο ελληνικό ρήμα λανθάνειν (περνώ απαρατήρητος, διαφεύγω της προσοχής κάποιου). Ανακαλύφθηκε από τον Mosander το 1839 σε ορυκτά του δημητρίου και το ονόμασε έτσι επειδή στην αρχή του ήταν αδύνατο να το ταυτοποιήσει με τις κλασσικές μεθόδους, αφού έδινε τις ίδιες ακριβώς αντιδράσεις με το Δημήτριο, το οποίο είναι χημικό στοιχείο Δημήτριο είναι μέταλλο με ατομικό αριθμό 58 και ατομικό βάρος 140,12, έχει θερμοκρασία τήξης 795 C° και θερμοκρασία βρασμού 3257 C°. Χημικό σύμβολο: Ce

Το Δημήτριο σχηματίζει δύο σειρές αλάτων προερχόμενες από τα οξείδια Ce₂O₃ και CeO₂ δηλαδή χημικές ενώσεις τρισθενούς και τετρασθενούς δημητρίου. Τα άλατα του τρισθενούς δημητρίου είναι άχροα και δεν παρουσιάζουν φάσμα απορρόφησης. Αντίθετα του τετρασθενούς είναι κίτρινα ή πορτοκαλί έως ερυθρά και στο νερό πολύ γρήγορα υδρολύονται. Το Δημήτριο ανήκει στις σπάνιες γαίες ή «λανθανίδες» και στον Περιοδικό πίνακα κατατάσσεται στη πρώτη ομάδα αυτών.  

Τα κυριότερα ορυκτά του λανθανίου είναι ο μοναζίτης ((Ce, La, Th, Nd, Y)PO₄), ο αλλανίτης ((Ca, Ce, La, Y)₂(Al, Fe)₃(SiO₄)₃(OH)) και ο μπαστναζίτης ((Ce, La, Y)CO₃F)^[2] Από αυτά μεγαλύτερες περιεκτικότητες σε λανθάνιο έχουν οι μοναζίτης (μέχρι 25%) και μπαστναζίτης (μέχρι και 38%). Η χρήση Λανθανίου και γενικότερα σπάνιων γαιών έχει γενικευθεί με την τεχνολογική πρόοδο. Έτσι, το Λανθάνιο χρησιμοποιείται σήμερα ως πρόσθετο στα φωτοβολταϊκά τόξα που χρησιμοποιούν τα κινηματογραφικά στούντιο για τεχνητό φωτισμό. Επειδή βελτιώνει τις ιδιότητες του γυαλιού χρησιμοποιείται αντί των αλκαλίων για την παρασκευή ανθεκτικών γυαλιών και οπτικών οργάνων. Η ιδιότητά του να απορροφά υδρογόνο ερευνάται για τη δημιουργία μηχανισμών εξοικονόμησης ενέργειας, καθώς η απορρόφηση αυτή συνοδεύεται από απελευθέρωση θερμότητας, ενώ η διαδικασία είναι πλήρως αναστρέψιμη.

Το ύττριο

Το Ύττριο είναι χημικό στοιχείο με σύμβολο Y και ατομικό αριθμό 39, είναι αργυρόχρωμο μέταλλο μετάπτωσης χημικά παρόμοιο με τις λανθανίδες και ιστορικά έχει κατηγοριοποιηθεί ως μια από τις σπάνιες γαίες. Το ύττριο βρίσκεται πάντα συνδυασμένο με λανθανίδες σε ορυκτά σπανίων γαιών και δεν βρίσκεται ποτέ στη φύση ως ελεύθερο στοιχείο. Το μόνο σταθερό του ισότοπο, ⁸⁹Y, είναι επίσης το μόνο φυσικά συναντώμενο ισότοπο.

Το 1787, ο Καρλ Άξελ Αρρένιους ανακάλυψε ένα νέο ορυκτό κοντά στο Ύττερμπυ στη Σουηδία και το ονόμασε υττερβίτη, από το όνομα του χωριού. Ο Γιόχαν Γκάντολιν ανακάλυψε οξείδιο του υττρίου σε δείγμα του Αρρένιους το 1789, και ο Άντερς Γκούσταφ Έκεμπεργκ ονόμασε το νεό οξείδιο υττρία. Το στοιχείο ύττριο απομονώθηκε πρώτη φορά το 1828 από τονΦρίντριχ Βέλερ.

Το ύττριο μπορεί να βρεθεί στον εξοπλισμό των σπιτιών όπως π.χ. η έγχρωμη τηλεόραση, οι λαμπτήρες φθορισμού, οι λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας και τα γυαλιά.

Σπανίως βρίσκεται στη φύση, καθώς εμφανίζεται σε πολύ μικρές ποσότητες. Το ύττριο βρίσκεται συνήθως μόνο σε δύο διαφορετικά είδη μεταλλευμάτων. Είναι περιζήτητο διότι χρησιμοποιείται στην παραγωγή καταλυτών και στο... γυάλισμα του γυαλιού. 

Το ύττριο είναι, συνήθως, επικίνδυνο για τον εργασιακό περιβάλλον, διότι οι ατμοί και τα αέρια μπορούν να εισπνευστούν γεγονός που μπορεί να προκαλέσει εμβολισμό των πνευμόνων, ιδιαίτερα εάν η έκθεση είναι μακροχρόνια. Το ύττριο μπορεί επίσης να προκαλέσει καρκίνο στους ανθρώπους, δεδομένου ότι αυξάνει τις πιθανότητες για καρκίνο των πνευμόνων όταν εισπνέεται. Τέλος, μπορεί να είναι μια απειλή για το συκώτι όταν συσσωρευθεί στο ανθρώπινο σώμα.

Δεν υπάρχει καμία γνωστή αρνητική επίπτωση στην υγεία που να προέρχεται από το ύττριο που βρίσκεται στα τρόφιμα, δεδομένου ότι οι συγκεντρώσεις του υττρίου στα τρόφιμα είναι εξαιρετικά χαμηλές.