Φανατισμός και κορωνοϊός

Η λέξη «φανατισμός» είναι λατινική και εμπεριέχει το «ιερόν» (fanum). Σημαίνει όμως «την μετ’ εγωισμού και εμπαθείας προσήλωση σε κάποιες αντιλήψεις ανεξαρτήτως αν

αυτές είναι ορθές ή όχι». Είναι πολύ πιθανόν η λέξη «fanum» να προέρχεται από την ελληνική «φανός» (φάος = φως, φαίνω = φωτίζω) και ίσως παραπέμπει σε ιερά τελετή ή μυσταγωγία που συνοδευόταν, κατά κανόνα, από πυρσούς.

Η ιστορία των φανατικών εντοπίζεται στην αρχαία Ρώμη. Εκεί συναντάμε τους fanotici, δηλαδή τους θρησκόληπτους – θρησκομανείς – μανιώδεις. Ήταν αυτοί που πήγαιναν  στον βωμό της θεάς του πολέμου, της Μπελλόνα (Bellona). Το πιο πιθανό είναι η μεταφορά στην Ρώμη της Ενυούς από την ελληνική μυθολογία. Η Ενυώ (εκ του το ενυώς = τρόμος) ήταν μία δευτερεύουσα θεότητα του πολέμου που εμφανίζεται στο περιβάλλον του κυρίως θεού, του Άρη, ίσως κόρη του.

Rodin, μπορύτζινο αγαλματίδιο της Μπελλόνα. 

Οι φανατικοί λοιπόν της Μπελλόνα, παρέμεναν στον βωμό της θεάς και, καταλαμβανόμενοι από ένθεη μανία (ίσως έπιναν ή έτρωγαν και «βοηθήματα»), προέβαιναν σε διάφορες φρικαλεότητες μπροστά στους διερχόμενους θεατές: διαπερνούσαν τα μέλη του σώματός τους με ξίφη ή αποσπούσαν τεμάχια της σάρκας τους προς τιμή της θεάς. Φυσικά, όπως πάντα συμβαίνει, δεν απουσίαζαν και οι μεταξύ τους απατεώνες, παραλλαγές των οποίων απαντώνται και σήμερα σε χώρες της νότιας Ασίας.

Σύγχρονη αναπαράσταση της Ενυούς.  

Με τον πέρασμα των αιώνων η λέξη, αναφερόμενη σε θρησκευτικές στάσεις και πρακτικές, προσέλαβε τη σημασία της, προς ικανοποίηση κατά των αλλόπιστων ή αντιπάλων υπέρμετρης, εκδικητικότητας. Είναι επίσης γνωστό ότι ο θρησκευτικός φανατισμός έχει αιματοκυλήσει την ανθρωπότητα αφού έγινε η αιτία πολλών κακουργημάτων: ανθρωποθυσίες, όργια βίας κατά εθνικών θρησκευμάτων στους ιερούς χώρους αυτών, άπειροι αφορισμοί, καταδιώξεις αιρετικών, η ίδια η «Ιερά Εξέταση», θρησκευτικοί πόλεμοι, επαναστάσεις, γενοκτονίες... Μέγα θύμα του θρησκευτικού φανατισμού των χριστιανών, αναμφίβολα υπήρξε και η αρχαία ελληνική θρησκεία. Τελικά, ο φανατισμός δεν απέχει πολύ από τη βαρβαρότητα…

Θρησκευτικός φανατισμός

Σήμερα, την μεγαλύτερη ένταση θρησκευτικού φανατισμού, η ανθρωπότητα την ζει μέσω ισλάμ το οποίο είναι εξαιρετικά επιθετική θρησκεία. Επιδιώκει την, με κάθε μέσον, εξαφάνιση όλων των «απίστων» (δηλαδή όσων δεν είναι μουσουλμάνοι!) και την εγκαθίδρυση του χαλιφάτου του Μωάμεθ. Μάλιστα η θυσία ενός ισλαμιστή υπέρ της θρησκείας του θεωρείται μέγιστη τιμή και ως αντάλλαγμα του τάζουν παραδείσους με ουρί και πιλάφια!

Όμως, και από την καθ’ ημάς θρησκεία, τον χριστιανισμό, δεν απουσιάζουν οι φανατικοί. Τους βίωσε η ελληνική κοινωνία με τις συγκεντρώσεις για τις ταυτότητες, έξω από θέατρα για να σταματήσουν παραστάσεις και τώρα, με τον κορωνοϊό έξω από εκκλησίες να διαδηλώνουν την πίστη τους.  Κι ενώ την Ελλάδα κυνηγούν «θεοί και δαίμονες» και έχει κάθε λόγο να γίνεται σοβαρή στο πιο μικρό και μεγάλο ζήτημα που ανακύπτει, μπαίνει και θέμα με τους θρησκευόμενους. Αυτούς που δεν διανοούνται ότι θα μείνουν μακριά από το «σώμα και το αίμα» του Χριστού, ότι δεν θα μετάσχουν στα «πάθη» της Μεγάλης Πέμπτης, ότι δεν θα περάσουν κάτω από τον Επιτάφιο, ότι δεν θα λάβουν το «άγιο φως» για να σηκώσουν «ανάσταση»! Μέχρι ενός σημείου μπορεί να γίνει κατανοητή η ανάγκη τους να επικοινωνήσουν με το «θείο» έτσι όπως έχουν μάθει τόσα χρόνια. Επίσης κατανοητή σήμερα η έντονη ανάγκη τους αφού θεωρούν ότι περιβάλλονται ολοένα και περισσότερο από τους δαίμονες της τεχνολογίας και των λοιπών επιτευγμάτων του ανθρώπου καθώς και των αδιεξόδων που δημιουργεί η σύγχρονη ζωή.  

Όμως, σήμερα όσο ποτέ τίθεται θέμα επιβίωσης για όλους μας! Γι’ αυτό πρέπει να εφαρμόζονται αδιαλείπτως τα μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση, δηλαδή η τήρηση αποστάσεων, και οι απαγορεύσεις συναθροίσεων, άσκοπης κυκλοφορίας των πολιτών και η αποχή από κάθε τι που ενέχει κινδύνους μόλυνσης από τον ιό. Μάλλιασε η γλώσσα των επιστημόνων να επαναλαμβάνουν «όχι στον συγχρωτισμό, όχι στον συνωστισμό» και γι’ αυτό αποφάσισε η κυβέρνηση ότι πρέπει να κλειστούμε στα σπίτια μας και να περιορίσουμε τις μετακινήσεις μας!

Οι περισσότεροι πιστοί υπάκουσαν κατανοώντας την αναγκαιότητα της κατάστασης. Άλλοι όμως, επιδεικνύοντας αναιδή φανατισμό, επικαλούμενη την «επικοινωνία με τον Θεό» δεν σεβάστηκαν (τελικά) το κοινωνικό σύνολο και προσπάθησαν (ή προσπαθούν) να συγκεντρώνονται σε θρησκευτικές τελετές. Όμως, η επικοινωνία με το «θείο» δεν απαιτεί υποχρεωτικά και ειδικό χώρο. Όποιος θρησκευόμενος, ευσεβής, θέλει να προσευχηθεί  μπορεί και στο σπίτι του, στο εικονοστάσι του! Άλλωστε, «εν παντί τόπω και χρόνω» είναι η συμβουλή του Χριστού.

Το να αψηφουν όμως τα μέτρα και να μαζεύονται στις εκκλησίες με αποφασιστικότητα… επαναστάτη (και όχι ταπεινότητας και ευλάβειας), το να κοινωνούν επιδεικτικά για να δείξουν ότι έχουν… κονέ με τον Θεό και δεν σκιάζονται τους ανθρώπους και την Πολιτεία, σε καμμία περίπτωση δεν συνάδει με θρησκευόμενο άνθρωπο αλλά μόνο με πράξεις φανατικών θρησκόληπτων.

Βλέποντας τέτοιες συμπεριφορές αναρωτιέται κανείς πόση ανοησία μπορούν, κάποιοι, να δικαιολογήσουν με την θρησκεία; Πώς πετούν στον κάλαθο «την αγάπη» που υποτίθεται ότι εκφράζει η θρησκεία και τίθενται στην υπηρεσία του φανατισμού που είναι ασθένεια και μάλιστα πιο βαριά, πιο επικίνδυνη και από τον ίσιο τον κορονοϊό;  Φανατικοί κάθε είδους, «Ταλιμπάν»,  θρησκόληπτοι, «χούλιγκαν», φανατικοί - δογματικοί ιδεών, αμαθείς κι αμετακίνητοι, έτοιμοι να πολεμήσουν γι’ αυτό που αύριο μπορεί να διαψευστεί! Όλοι αυτοί οι αδιάλλακτοι που είναι και οι επιβραδυντές της προόδου και του πολιτισμού!

Για τις ασθένειες, και για τον κορωνοϊό, αύριο, σε πέντε – έξι μήνες, σ’ έναν χρόνο, θα βρεθεί φάρμακο και θα νικηθεί. Φάρμακο όμως για τους φανατικούς ποτέ δεν θα ανακαλυφθεί. Στους αιώνες των αιώνων θα υπάρχουν! Διότι ο άνθρωπος έχει βραχύ χρόνο ζωής, δεν θέλει να κουράζει τον νου με πολύπλοκες σκέψεις, θέλει να ανήκει σε ένα κοπάδι όπου νοιώθει μεγαλύτερη  ασφάλεια και, πάνω απ’ όλα, θέλει να ακούει λόγια που του τονώνουν την ταπεινή ύπαρξή του, που του υπόσχονται… Κλείνοντας να θυμηθούμε μια ρήση του Βρετανούν φιλοσόφου Bertrand Arthur William Russell : «Απ’ ό,τι μπορώ να θυμηθώ, δεν υπάρχει ούτε μια λέξη στα Ευαγγέλια που να επαινεί την ευφυΐα». Ομοίως και στο Κοράνι, θα προσθέταμε…

Πάρις Πέτρας