Το φάντασμα του ΚΚΕ

του Γιάννη Τριάντη

Κάποτε, το φάντασμα του Κομμουνισμού επλανάτο απειλητικό στον ουρανό της Ευρώπης. Σήμερα, η κομμουνιστική εκδοχή της Αριστεράς δεν φοβίζει κανέναν. Ειδικά μετά την κατάρρευση του «Υπαρκτού» και τις καταλυτικές επιπτώσεις στα Κ.Κ. της Ευρώπης, η απειλή αυτή απασχολεί μονάχα τους ιστορικούς και τους αναλυτές.

Συρρικνωμένα, απολογούμενα και αμήχανα τα Κ.Κ. μπήκαν σε τροχιά καταστροφικής εσωστρέφειας, προσπαθώντας απελπισμένα να επαναπροσδιοριστούν. Οι εξελίξεις τα είχαν ξεπεράσει. Η κοινωνία είχε αλλού το νου της. Και ο κόσμος της Αριστεράς αναζητούσε νέα σχήματα.

Κάποια εξαίρεση αποτελούσε το ΚΚΕ. Ηταν το μοναδικό ευρωπαϊκό Κ.Κ. το οποίο, ενώ παρέμενε θρησκευτικά αφοσιωμένο στον σοσιαλισμό, όπως επιχειρήθηκε από την απαξιωμένη ΕΣΣΔ, εν τούτοις διατηρούσε αξιοπρόσεκτο εκλογικό ποσοστό και ικανή δύναμη στα συνδικάτα. Ταυτόχρονα, έχαιρε εκτιμήσεως αρκετά μεγαλύτερης από εκείνη που αποτύπωναν τα ποσοστά του.

Ωσπου έφτασε η στιγμή της νέας κρίσης του καπιταλισμού. Μεγάλη ευκαιρία για το ΚΚΕ και την Αριστερά στο σύνολό της. Κρίση, απαξιωμένο πολιτικό σύστημα και μια κοινωνία που ήθελε να αποτινάξει τον ζυγό της εξάρτησης από τα δύο καθεστωτικά κόμματα που κυβερνούσαν εκ περιτροπής τη χώρα. Χρυσή -και όχι απλώς μεγάλη- ευκαιρία για την Αριστερά. Η κοινωνία, εντελώς αποσταθεροποιημένη εξ αιτίας των οδυνηρών επιπτώσεων, ήταν έτοιμη να μεταβάλει τον δυσάρεστο αιφνιδιασμό της σε σαρωτική οργή. Τιμωρητική για τα δύο κόμματα εξουσίας και ενισχυτική κομμάτων που θα εξέφραζαν το στοιχειώδες. Τη σθεναρή αντίσταση στο Μνημόνιο, αλλά και την κατάθεση εναλλακτικής πρότασης. Το ΚΚΕ τα είχε και τα δύο. Αλλά η κοινωνία αδιαφόρησε πλήρως. Οι οδυνηρές ήττες στις τελευταίες δύο εκλογές ήταν γεγονός αναπόφευκτο.

Ομως, πώς εξέφραζε την αντίθεσή του στο Μνημόνιο το ΚΚΕ; Και ποια ήταν η εναλλακτική πρόταση που εισκόμιζε; Και βέβαια: όλο το προηγούμενο διάστημα -από την κατάρρευση του «Υπαρκτού» και δώθε- τι δείγματα σοβαρής ιδεολογικής επεξεργασίας έδωσε; Κατά πόσο η συνολική συμπεριφορά του ήταν ικανή να συνεγείρει τον κόσμο και να το καταστήσει ρυθμιστικό παράγοντα στον χώρο της Αριστεράς και, κυρίως, σοβαρή πολιτική δύναμη, απειλητική για το κουρασμένο, διεφθαρμένο και αποτυχημένο πολιτικό σύστημα της χώρας;

Ε, λοιπόν, το ΚΚΕ έκανε το παν για να υπονομεύσει αποτελεσματικά το μέλλον του, να συρρικνωθεί και να καταλήξει στο περιθώριο της Αριστεράς και της πολιτικής ζωής. Αδυνατώντας να ξεπεράσει τον δογματικό εαυτό του, επέλεξε μια αυτοκτονική τελετουργία για να υπερασπιστεί τις σταλινικές εμμονές του. Οι απελπιστικά μονοδιάστατες ερμηνείες για την κατάρρευση του «Υπαρκτού» συνδυάστηκαν με φοβικές προσεγγίσεις -σκληρού δογματισμού σημαντικές-, όπως η δήθεν αποκατάσταση του Αρη Βελουχιώτη. Στο ήδη σκονισμένο κάστρο, νέα στρώματα σκόνης το καθήλωναν ιδεολογικώς και προδιέγραφαν τη μοίρα του.

Για να βρεθεί στη σημερινή, προβληματική θέση, χρειάστηκε να συνδυάσει... επιτυχώς τρία στοιχεία. Τη σταλινική φόδρα, τη χιλιαστική αντίληψη για το σοσιαλιστικό μέλλον, και (πολιτικά) τη μοναχική, οιηματικού τύπου, πορεία.
Το σύμπλεγμα της απόλυτης καθαρότητας και της αγνής ιδεολογικής ορθοδοξίας οδήγησε το ΚΚΕ σε μία... θριαμβική απομόνωση. Το απέκοπτε σταδιακά από την κοινωνία, καθώς οι μυωπικές επιλογές του στο μέτωπο των εργατικών αγώνων και των κινητοποιήσεων περιφρονούσαν τη συμπόρευση με άλλες δυνάμεις της Αριστεράς. Οι σκηπτούχοι του Περισσού νόμιζαν ότι έτσι θα αναδυθούν και θα αναδειχθούν ως η μόνη δύναμη που μάχεται πειστικά και δυναμικά το υφιστάμενο σύστημα, αλλά και τις οξειδωτικές, για την αντίληψή τους, παρουσίες της άλλης Αριστεράς.

Ταυτόχρονα, το ΚΚΕ επεδείκνυε προφανή δυσανεξία προς παν το λαϊκόν, όταν δεν ήλεγχε τη δυναμική του. Κλασικό παράδειγμα οι «Αγανακτισμένοι»... Εννοείται οτι οι προσεγγίσεις του για συναφή εκρηκτικά πεδία, όπως ο Δεκέμβρης, είχαν παντελώς καθεστωτική χροιά. Εφ' ω, και συχνά εισέπραττε εύσημα από κορυφαίους του δικομματισμού. Οταν δε το καθεστώς είδε να απειλείται άμεσα από την ιλιγγιώδη άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ, τα εύσημα πήραν τη μορφή υμνωδίας για τη «σοβαρή και υπεύθυνη στάση» του ΚΚΕ, καθώς πλειάς στελεχών του δικομματισμού και σωρεία αρθρογράφων του καθεστωτικού Τύπου έπλεκαν το εγκώμιο της κυρίας Παπαρήγα...

Το Συνέδριο του ΚΚΕ επιβεβαίωσε την -σημερινή τουλάχιστον- περιθωριοποίηση του Κόμματος. Κάποτε, ήταν σημαντικό πολιτικό γεγονός. Σήμερα, το Συνέδριο απασχόλησε τα μήντια, μονάχα για την εμμονική σταλινική διάθεση της ηγεσίας απέναντι σ' εκείνους που τόλμησαν να εναντιωθούν στις κεντρικές εκτιμήσεις για την οδυνηρή εκλογική ήττα, καθώς και για την εν γένει προβληματική πορεία του Κόμματος.

Τίποτα δεν προϊδεάζει για αναγεννητική εποχή στο ΚΚΕ. Ενδέχεται προσεχώς να αυξήσει κάπως τα ποσοστά του. Αλλά όσο πορεύεται δύσκαμπτο, δήθεν ανοξείδωτο και περιορισμένο στο σκονισμένο κάστρο του, το όραμά του για διαφορετική κοινωνία λίγους θα απασχολεί. Και κανέναν δεν θα φοβίζει.

Ελευθεροτυπία