Αμερικανικά καταδρομικά φέρονται να φτάνουν στη Λιβύη μετά την επίθεση στη Βεγγάζη

Ο πειρατής Καραμανλής πολεμά με τις ΗΠΑ στη Λιβύη!

Η πρώτη στρατιωτική παρέμβαση των ΗΠΑ στην Μεσόγειο συνέβη το έτος 1801 και είχε ως αφορμή την Λιβύη και έναν... Καραμανλή. Έκτοτε η παρουσία των ΗΠΑ στην Μεσόγειο είναι εμφανέστατη ιδιαίτερα δε μετά την παράδοση σε αυτήν της κοσμοκρατορικής σκυτάλης από την Αγγλία το 1946. Έτσι τώρα, και μετά τον φόνο του πρέσβη των ΗΠΑ στην Λιβύη, δύο καταδρομικά του ναυτικού των ΗΠΑ φέρονται, σύμφωνα με αμερικανικά ΜΜΕ, να φθάνουν στις ακτές της Λιβύης μετά την επίθεση στο προξενείο στη Βεγγάζη -ενώ ο Αμερικανός πρόεδρος δεσμεύτηκε πως θα οδηγήσει, σε συνεργασία με τις λιβυκές αρχές, «ενώπιον της Δικαιοσύνης» τους υπαίτιους της επίθεσης στην οποία έχασε τη ζωή του και ο πρέσβης στη Λιβύη Κρίστοφερ Στίβενς.

Την ίδια στιγμή, περισσότερες λεπτομέρειες για την ίδια την επίθεση στο προξενείο έρχονται στο φως, αλλά όσα σημεία παραμένουν ακόμη θολά αφήνουν χώρο για συζητήσεις στις ΗΠΑ πως η «έφοδος» μπορεί να μην ήταν αυθόρμητη.

«Μην έχετε αυταπάτες, θα συνεργαστούμε με τις λιβυκές αρχές για να οδηγήσουμε τους υπεύθυνους αυτής της επίθεσης στη Δικαιοσύνη» υπογράμμισε ο Μπαράκ Ομπάμα, σημειώνοντας πως οι σχέσεις της Ουάσινγκτον με την Τρίπολη δεν θα διαταραχθούν και επισημαίνοντας τη δράση του ολιγάριθμου λιβυκού προσωπικού ασφαλείας κατά τη διάρκεια της επίθεσης.

Η τελευταία αναφορά έχει ιδιαίτερη σημασία, την στιγμή που οι ΗΠΑ προσπαθούν να βρουν ισορροπία μετά τη δολοφονία, την στιγμή που εξαπλώνεται η οργή στον αραβικό κόσμο.

Ο Λευκός Οίκος διέταξε επίσης την ενίσχυση της ασφάλειας των αμερικανικών διπλωματικών αποστολών σε όλο τον κόσμο, όπως επισήμανε ο Ομπάμα. Όσον αφορά την Αίγυπτο, τη δεύτερη χώρα της «Αραβικής Άνοιξης» στην οποία εξοργισμένο πλήθος συγκεντρώθηκε μπροστά στην εκεί αμερικανική πρεσβεία, χωρίς όμως ανάλογα περιστατικά βίας, ο Αμερικανός πρόεδρος επισήμανε ότι θα δημιουργηθεί «πραγματικά σοβαρό πρόβλημα» εάν κάποια στιγμή το Κάιρο δεν προστατεύσει την αμερικανική διπλωματική αποστολή. 

Ερωτηθείς εάν θεωρεί την υπό τους Αδελφούς Μουσουλμάνους σημερινή κυβέρνηση της Αιγύπτου ως σύμμαχο όπως εκείνη του Χόσνι Μουμπάρακ, ο Αμερικανός πρόεδρος απάντησε: «Δεν τους θεωρούμε συμμάχους, αλλά δεν τους θεωρούμε και εχθρούς. Πρόκειται για μια νέα κυβέρνηση που προσπαθεί να βρει το δρόμο της, εξελέγησαν με δημοκρατικές διαδικασίες».

Όπως ανέφερε το CNN το πρωί της Πέμπτης, επικαλούμενο δύο Αμερικανούς αξιωματούχους, τα καταδρομικά του ναυτικού των ΗΠΑ USS Laboon και USS MacFaul διατάχθηκαν να κατευθυνθούν προς τις λιβυκές ακτές. Το μεν Laboon βρισκόταν κοντά στην Κρήτη όταν έλαβε τις διαταγές να αλλάξει πορεία και το δε MacFaul βρισκόταν κοντά στα Στενά του Γιβραλτάρ.

Εικασίες πως η επίθεση «δεν ήταν αυθόρμητη»

Παράλληλα, οι μαρτυρίες των παριστάμενων στην επίθεση στο προξενείο και οι πρώτες αναφορές των Αμερικανών αξιωματούχων ρίχνουν περισσότερο φως στις συνθήκες του περιστατικού που κατέληξε στην πυρπόληση του κτιρίου αλλά δεν λείπουν οι εικασίες στις ΗΠΑ πως η επίθεση «ίσως δεν ήταν αυθόρμητη».

Μέχρι στιγμής σίγουρα θεωρούνται τα εξής: Το βράδυ της Τρίτης, πλήθος συγκεντρώθηκε έξω από το αμερικανικό προξενείο στη Βεγγάζη, φωνάζοντας συνθήματα κατά της ταινίας για τον Μωάμεθ και της Ουάσινγκτον. Κάποια στιγμή, ακούστηκαν πυροβολισμοί που προκάλεσαν στους συγκεντρωμένους την εντύπωση ότι το προσωπικό ασφαλείας του προξενείου τους πυροβολούσε.

Λίγο αργότερα ξεκίνησε η «έφοδος» των συγκεντρωμένων, με χειρομβομβίδες και πολυβόλα στο προξενείο. Μετά από κάποια λεπτά, εμφανίστηκαν και οι φλόγες.

Ενδιάμεσα, και μετά τα πρώτα στάδια κλιμάκωσης του περιστατικού, περίπου 30 Αμερικανοί που βρίσκονταν στο προξενείο έφυγαν με οχήματα προς ασφαλέστερες τοποθεσίες γνωρίζοντας μόνο ότι ένας διπλωματικός υπάλληλος είχε χάσει τη ζωή του και ο πρέσβης Στίβενς αγνοείτο.

Εν τω μεταξύ, το σώμα του 52χρονου πρέσβη βρέθηκε από Λίβυους και παραδόθηκε, χωρίς να έχει αναγνωριστεί, σε κοντινό νοσοκομείο. Μετά τις ανεπιτυχείς προσπάθειες των γιατρών για ανάνηψη, διαπιστώθηκε ο θάνατός του εξαιτίας ασφυξίας.

Το τελευταίο σημείο, το πώς ακριβώς δηλαδή κατέληξε η σορός του Στίβενς από το προξενείο στο νοσοκομείο, εγείρει τα περισσότερα ερωτηματικά.

Ανάμεσα στο πλήθος που είχε συγκεντρωθεί μπροστά στο προξενείο, παριστάμενοι αναγνώρισαν ομάδες που έφεραν οπλισμό και φαίνεται πως ανήκαν στην τοπική ισλαμιστική οργάνωση Ανσάρ αλ Σαρία. Εκφράζεται η εκτίμηση, όπως επί παραδείγματι στην Washington Post, πως η άφιξη αυτών των ομάδων εξέτρεψε εσκεμμένα την πορεία της διαδήλωσης προς βιαιότερη κατεύθυνση.

Αυτόπτες μάρτυρες που επικαλείται το Reuters επιμένουν πως η διαδήλωση ήταν αυθόρμητη. Η κλιμάκωση ξεκίνησε όταν διαδηλωτές που έφεραν όπλα πυροβόλησαν στον αέρα -πράγμα σχετικά συνηθισμένο για τη μετακανταφική Λιβύη, όπου τα όπλα δεν είναι καθόλου δύσκολο να βρεθούν- και παράλληλα κυκλοφόρησαν φήμες μεταξύ των συγκεντρωμένων πως κάποιος από τους διαδηλωτές τραυματίστηκε.

Στις ΗΠΑ, ο συνδυασμός αυτών των θολών σημείων με τη συγκυρία της επίθεσης -ανήμερα της επετείου της 11ης Σεπτεμβρίου- αρκεί να εγείρει ερωτηματικά για το εάν επρόκειτο για οργανωμένη επίθεση: «Ήταν αυθόρμητη πράξη βίας, ήταν κεφαλαιοποίηση της ευκαιρίας που παρουσίασε η διαμαρτυρία, ή ήταν ξεχωριστό από την Αλ Κάιντα;» αναρωτήθηκε ο βουλευτής των Δημοκρατικών Άνταμ Σιφ.

Δεν έλειψαν και οι εκτιμήσεις που εκφράστηκαν με μεγαλύτερη βεβαιότητα: Ο Ρεπουμπλικανός βουλευτής Μάικ Ρότζερς, πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής πληροφοριών, υποστήριξε πως η «επίθεση φαίνεται να ήταν καλά σχεδιασμένη και οργανωμένη, με τους επιτιθέμενους να κάνουν κινήσεις που έμοιαζαν με στρατιωτικούς ελιγμούς».

Η πρώτη επέμβαση των Αμερικανών στη Μεσόγειο

Ο πειρατής Καραμανλής πολεμά με τις ΗΠΑ 

(δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Όριον, τεύχος 18, Απρίλιος 2010)

...(Τ( 
Πόσοι άραγε γνωρίζουν ότι η πρώτη πολεμική αναμέτρηση των ΗΠΑ μακριά από το έδαφος και τα χωρικά τους ύδατα έγινε στη Μεσόγειο και πρωταγωνιστής σε αυτήν ήταν ένας… Καραμανλής; Κι όμως, αυτό είναι ιστορική αλήθεια και αφορά στον Α΄ Βερβερικό Πόλεμο, που ξεκίνησε το 1801 και ολοκληρώθηκε το 1805. Ο Γιουσούφ (Yusuf ιμπν Αλί) Καραμανλή, Caramanli ή Qaramanli ή al-Qaramanli (συνηθέστερα Yusuf Καραμανλή, 1766 - 1838), ήταν πασάς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, από το 1795 έως το 1832, στην Τρίπολη (Tripolitania) της Λιβύης. Ήταν εκλεκτό μέλος της δυναστείας των Καραμανλήδων, η οποία έλαβε το όνομά της από την τουρκική πόλη Καραμάν (Karaman). Το 1793 είδε τον αδελφό του Hamet να καθαιρείται από πασάς των Οθωμανών και να εκδιώκεται όλη η οικογένεια. Ωστόσο, το 1795, ο Γιουσούφ επέστρεψε και με τη βοήθεια του μπέη της Τύνιδας κατάφερε να ξαναπάρει το πασαλίκι της Τρίπολης, να αποκαταστήσει τη δυναστεία και να πάρει ο ίδιος την εξουσία. Λίγο καιρό μετά την άνοδό του στο πασαλίκι, ο Καραμανλή πασάς αποφάσισε να αποκτήσει τη δύναμη του χρήματος για να μπορεί να λαδώνει το σουλτάνο και την αυλή του, ώστε να μην κινδυνεύει η εξουσία του. Με έδρα την Τρίπολη της Λιβύης συγκέντρωσε ένα τσούρμο Μπαρμπερίνων (Βερβέρων) πειρατών, που επιδόθηκαν στο ευγενές σπορ της αρπαγής και της λεηλασίας των εμπορικών πλοίων που έπλεαν από τη Μ. Ανατολή, την Πόλη και τα παράλια της Μ. Ασίας προς την Ευρώπη και την Αμερική. Φόβος και τρόμος για τα διερχόμενα πλοία έγιναν οι πειρατές του Καραμανλή. Με τον καιρό απέκτησαν τέτοια δύναμη, που δεν υπολόγιζαν κανέναν. Βερβερικά κράτη (η γνωστή μας Μπαρμπαριά) ήταν τότε το ανεξάρτητο Σουλτανάτο του Μαρόκου και τα πασαλίκια Αλγερίου, Τύνιδας (Τούνεζι) και της Τρίπολης της Λιβύης, που ανήκαν μεν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά, στην ουσία, ήταν ανεξάρτητα. Τα κράτη αυτά ζούσαν από την πειρατεία και λυμαίνονταν τις ακτές της Μεσογείου από την Ισπανία έως τη Συρία. Οι πειρατές τους ήταν ιδιαίτερα ικανοί, με πιο ξακουστό όλων τον Χαϊρεδίν Μπαρμπαρόσα – φόβο και τρόμο των κατοίκων του Αιγαίου. Στα τέλη του 18^ου αιώνα οι πειρατές είχαν γίνει κυρίαρχοι των θαλασσών. Εκμεταλλευόμενοι το κενό ισχυρής δύναμης που να μπορεί να προστατεύσει την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στη Μεσόγειο, κυριαρχούσαν. Εκείνη την εποχή η Οθωμανική Αυτοκρατορία βρισκόταν σε παρακμή και οι Μαλτέζοι Ιππότες, που αποτελούσαν το αντίπαλο δέος των πειρατών, είχαν υποταγεί στο Ναπολέοντα. Έτσι, Γάλλοι, Άγγλοι, ακόμη και οι Αμερικανοί εξαναγκάζονταν να πληρώνουν λύτρα, προκειμένου να κρατούν ανοικτές τις διόδους ναυσιπλοΐας.              

                              
Καραμανλής κατά ΗΠΑ

Η κατάσταση έφθασε στο απροχώρητο το 1801, όταν ο πασάς της Τρίπολης Γιουσούφ Καραμανλή απαίτησε 225.000 δολάρια από το νεοεκλεγέντα πρόεδρο των ΗΠΑ, Τόμας Τζέφερσον, για να επιτρέπει τη διέλευση των αμερικανικών πλοίων στη Μεσόγειο. Ο φιλελεύθερος Τζέφερσον, συντάκτης της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας, θεώρησε «αιτία πολέμου» την απαίτηση του Καραμανλή και αποφάσισε να δράσει. Έστειλε στη Μεσόγειο ναυτική δύναμη αποτελούμενη από επτά φρεγάτες. Στην αρχή (Οκτώβριος του 1803) οι Αμερικανοί τα βρήκαν σκούρα, όταν το ναυτικό του Καραμανλή αιχμαλώτισε τη φρεγάτα «Φιλαδέλφεια» με όλο το πλήρωμά της. Έπειτα από σειρά αψιμαχιών, στις 27 Απριλίου 1805, οι Αμερικανοί αναμετρήθηκαν με τους Βέρβερους πειρατές στην αποφασιστική μάχη της Ντέρνα, που βρίσκεται στα παράλια της σημερινής Λιβύης. Με επικεφαλής έναν πρώην διπλωμάτη, τον Γουίλιαμ Ίτον, και δύναμη 100 πεζοναυτών και 500 μισθοφόρων (ανάμεσά τους και 40 Έλληνες), οι Αμερικανοί σημείωσαν μια σχετικά εύκολη νίκη απέναντι στους 4.000 άνδρες που παρέταξε ο Καραμανλή. Οι απώλειες για τους Αμερικανούς και τους μισθοφόρους τους ήταν 11 νεκροί και 3 τραυματίες, ενώ για τους Βέρβερους, 800 νεκροί και 1.200 τραυματίες. Η νίκη αυτή τόνωσε το εθνικό γόητρο και ανέδειξε το Σώμα των Πεζοναυτών, που τα επόμενα χρόνια θα αποτελέσει την αιχμή του δόρατος των ΗΠΑ στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους τους. Στις 10 Ιουνίου 1805, ο ηττημένος Καραμανλή αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει και ανέλαβε την υποχρέωση να μην παρεμποδίζει την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στη Μεσόγειο. Πάντως, ως γνήσιος πειρατής δεν παραδόθηκε ολότελα. Απαίτησε και έλαβε 60.000 δολάρια ως λύτρα για την απελευθέρωση του πληρώματος της φρεγάτας «Φιλαδέλφεια» και δεν σταμάτησε σε αυτό. Πολύ σύντομα ξέχασε την υπογραφή του, οπότε οι Αμερικανοί αναγκάστηκαν, το 1815, να επανέλθουν στην περιοχή για τον Β' Βερβερικό Πόλεμο, τον οποίον επίσης έχασε.

Η παρακμή

Μετά το 1819, οι διάφορες συνθήκες των Ναπολεόντειων πολέμων ανάγκασαν τους Βέρβερους να εγκαταλείψουν την πειρατική δραστηριότητα και έτσι η οικονομία της Τρίπολης άρχισε να καταρρέει. Ο Γιουσούφ  Καραμανλή προσπάθησε να αντισταθμίσει τις απώλειες των εσόδων επιδιδόμενος στο δουλεμπόριο. Ωστόσο, η ανάπτυξη φιλελεύθερου πνεύματος στην Ευρώπη και στην Αμερική ελαχιστοποίησαν τις «δουλειές» και φυσικά τα κέρδη από τη δουλεία. Τίποτα πια δεν ήταν σαν τον παλιό καλό καιρό της πειρατείας. Το 1832 ο Γιουσούφ  παραιτήθηκε υπέρ του γιου του Αλή Β΄, ενώ λίγο αργότερα ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος. Τότε, ο σουλτάνος Μαχμούτ Β΄ έστειλε στρατεύματα δήθεν για να αποκαταστήσει την τάξη, αλλά καθαίρεσε και εξόρισε τον Αλή Β΄, γεγονός που σήμανε τη  λήξη της δυναστείας Καραμανλή αλλά και την ανεξαρτησία της Τρίπολης.