Νομισματική Ηγεμονία ή γερμανική ηγεμονία επί του χρέους;...

Του Νίκου Κοτζιά.

Στην εποχή της βρετανικής αυτοκρατορίας η στερλίνα ήταν ένα είδος «παγκόσμιου νομίσματος». Ηταν το νόμισμα στο οποίο μετριόταν η αξία των υπολοίπων. Η στερλίνα ήταν το νόμισμα με το οποίο διεξαγόταν το κύριο μέρος του παγκοσμίου εμπορίου, των διεθνών επενδύσεων, ακόμα και του προσωπικού θησαυρισμού. Στο δεύτερο ήμισυ του 20^ου αιώνα, η στερλίνα αντικαταστάθηκε από το δολάριο που στην πορεία αποσυνδέθηκε από το χρυσό. Με την ηγεμονική τους θέση οι ΗΠΑ, ιδιαίτερα μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, διέθεταν ένα εθνικά ελεγχόμενο «παγκόσμιο νόμισμα». Με ένα «απλό τύπωμα», μπορούσαν να αγοράζουν εμπορεύματα, υπηρεσίες και πόρους στο εξωτερικό. Να δανείζονται με καλύτερους όρους από τους ανταγωνιστές τους. Η στρατιωτική και νομισματική ισχύς των ΗΠΑ τους έδωσε έναν ιδιαίτερο ρόλο στο διεθνές σύστημα. Από τον ρόλο του σερίφη των παγκόσμιων οικονομικών μετακινήσεων και ροών, ως εκείνον του «τελευταίου» θεσμού παρέμβασης στην οικονομία 

Ότι ήταν παγκοσμίως η στερλίνα στα τέλη του 19^ου αιώνα και το δολάριο στο δεύτερο μισό του 20^ου αιώνα, και σε μεγάλο βαθμό μέχρι σήμερα, ήταν το μάρκο στον χώρο της δυτικοευρωπαϊκής οικονομίας. Στην ίδια την ΕΟΚ/ΕΕ ήταν τον νόμισμα καθοδηγητής της πορείας της εσωτερικής αγοράς. Η δημιουργία του Ευρώ έδωσε ένα τέλος σε αυτή την πρωτοκαθεδρία του Μάρκου. Δημιούργησε, όμως, ταυτόχρονα, ένα νόμισμα στο οποίο η Γερμανία είχε τον πρώτο λόγο, δηλαδή, πρωτοκαθεδρία. Το Ευρώ από μια σκοπιά μπορεί να είναι ξένο προς όλα τα κράτη – μέλη της ΕΕ, αλλά δεν είναι εξίσου ξένο προς τα μέρη της. Η οικονομική φιλοσοφία, κουλτούρα, δομή και κανόνες που το διέπουν και είναι εμποτισμένοι στην λειτουργία του, είναι γερμανικοί. Από αυτή τη σκοπιά η Γερμανία ηγεμονεύει επί του Ευρώ, χωρίς, όμως, να είναι ένα είδος εθνικού νομίσματος της, γεγονός που την διευκολύνει στην ευρωπαϊκή πρωτοκαθεδρία της.

Η Γερμανία απέκτησε εντός της ΕΕ νομισματικά-χρηματικά πλεονεκτήματα, χάρη α) στην οικονομική της ισχύ εντός της ΕΕ (περίπου το 30% του ΑΕΠ) β) στο ότι η ΟΝΕ έχει συγκροτηθεί στη βάση της δικής της οικονομικής κουλτούρας και στο ότι γ) υπαγόρευσε την πολιτική αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης. Αυτά προσομοιάζουν σε εκείνα των Βρετανίας και ΗΠΑ. Βέβαια, τα πλεονεκτήματά της αφορούν στον ευρωπαϊκό χώρο και όχι στον παγκόσμιο. Μέσω της πρωτοκαθεδρίας στην ΟΝΕ και στο Ευρώ, η Γερμανία δημιουργεί συνθήκες νομισματικής ηγεμονίας χωρίς να είναι το ευρώ τυπικά δικό της νόμισμα, όντας, όμως, ένα νόμισμα που λειτουργεί με τους δικούς της κανόνες.

Στα πλαίσια της κρίσης η Γερμανία μπόρεσε να γίνει πόλος εισροής κεφαλαίων, ιδιαίτερα από τον Νότο. Υπολογίζω ότι έχουν εισρεύσει στο σύστημά της 250-300 δισεκατομμύρια τα οποία τοκίζονται με επιτόκια από συν ένα μέχρι πλην 0,1% (δηλαδή, πληρώνεται προκειμένου να βρίσκουν τα κεφάλαια του νότου «προστασία» στην οικονομία της). Το γεγονός αυτό της δίνει τρία ισχυρά πλεονεκτήματα: α) μεγάλη ρευστότητα, στην ουσία άτοκη, β) δυνατότητα τοκογλυφίας, αφού δανείζει με πολύ μεγαλύτερο επιτόκια από αυτά που καταβάλλει στα εισρέοντα «τρομοκρατημένα» λόγο κρίσης κεφάλαια από τον νότο και, τέλος γ) μεγάλο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι όλων των άλλων οικονομιών, καθότι οι επιχειρήσεις της δανείζονται με επιτόκια ανάμεσα στο 0,7%-1,25%, την στιγμή που οι επιχειρήσεις στο νότο δανείζονται, όταν καταφέρνουν να δανειστούν, με 8-12%. Πλεονέκτημα που δεν καλύπτουν οι υποτίμηση μισθών στον ευρωπαϊκό νότο. Με αυτό τον τρόπο, η Γερμανία αποκτά υπεροπλία σε ρευστότητα και στην νομισματική πολιτική, αφού μετέτρεψε το χρέος του νότου σε μηχανισμό-θεσμό οικονομικής και πολιτικής ηγεμονίας εντός της ΕΕ. 

πηγή: http://press-gr.