Βρετανικές βάσεις στην Κύπρο

Ξανά το θέμα των βρετανικών βάσεων στο προσκήνιο μετά την αναφορά στο βρετανικό έγγραφο «Ένοπλες δυνάμεις 2020’, που αναφέρεται σε μόνιμη στρατιωτική παρουσία της Βρετανίας στην Κύπρο και στα νησιά Φόλκλαντς – υπό το φώς νέων περικοπών στον προυπολογισμό για την άμυνα. (Αναφορά στην βρετανική ‘Ιντιπέντεντ’ 19.6.2012).

Η Βρετανία είναι η πρώτη που θα ήθελε να αποχωρήσει από τις βρετανικές βάσεις περιορίζοντας την παρουσία της με νέα διαπραγμάτευση, σε πολύ μικρότερη περιοχή. Αλλά αυτό δεν μπορεί να το κάνει αν δεν βρεθεί λύση του Κυπριακού προβλήματος που να προνοεί το ξήλωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Με το Σχέδιο Ανάν  (αλλά και το 2009) μας πρότειναν ως δέλεαρ να μας επιστρέψουν κάπου 45-50 % των εδαφών των βρετανικών βάσεων αν το δεχόμασταν, που όντως διέλυε την Κυπριακή Δημοκρατία, επέτρεπε άμεσα στους Βρετανούς την επανα-διαπραγμάτευση της παρουσίας τους στο νησί και ταυτόχρονα τους εξασφάλιζε και κυριαρχικά δικαιώματα στα ύδατα της Κύπρου. (Εφόσον με την πάροδο του χρόνου έγιναν πλέον  γνωστά και τα θαλάσσια αποθέματα της Κύπρου).

Η πρόταση, όμως,  για επιστροφή εδαφών δεν ήταν εφεύρεση του 2004 αλλά χρονολογείται από την δεκαετία του 1970 στα βρετανικά έγγραφα.

Από τον Ιανουάριο του 1964 σύμβουλοι του βρετανικού πρωθυπουργού συμβούλευσαν όπως αποσυρθούν από τις βάσεις και από τότε άρχισε η βολιδοσκόπηση για το πως καλύτερα να κάλυπταν τις στρατιωτικές των ανάγκες και σταδιακά άρχισαν να επιστρέφουν και πολλές από τις περιοχές που είχαν εξασφαλίσει ως “retained sites” οι οποίες δεν ήσαν δεσμευμένες ως «κυρίαρχες» περιοχές.

Το 1966 π.χ. το Υπ. Άμυνας ζήτησε μετά από αναθεώρηση, να συζητηθεί το κλείσιμο της Δεκέλειας. ΄Ομως αυτό σκόνταψε στις δεσμεύσεις. Που συνεπάγονται η κάθε επιστροφή να γίνει στην Κ.Δ.  Πράγμα που δεν κάνει η Βρετανία γιατί θα εξοργίσει την Τουρκία εφόσον  είναι παγιδευμένη με τις ενδείξεις που της έδωσε  ότι όταν και αν η Δεκέλεια επιστραφεί αυτή να πάει στους Τούρκους…

Το δε 1974, όσο παράξενο και να ακούγεται, μετά την τουρκική εισβολή η βρετανική κυβέρνηση αποφάσισε, στα πλαίσια αναγκαίων και άμεσων οικονομικών περικοπών, να εγκαταλείψει ΠΛΗΡΩΣ τις βρετανικές «κυρίαρχες» βάσεις όσο και να δυσαρεστούσε πλέον την Τουρκία. (Εφόσον και η Τουρκία είχε ήδη υπό κατοχή τη μισή Κύπρο!). Η μελέτη ολοκληρώθηκε τέλος Δεκεμβρίου 1974 και κοινοποιήθηκε και στο Αρχηγείο του ΝΑΤΟ. Το οποίο εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του, αλλά δέχθηκε την απόφαση της βρετανικής κυβέρνησης με επιφυλάξεις.

Εκείνος που έφερε τη μεγαλύτερη αντίδραση ήταν ο τότε ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Δρ Χ. Κίσσιγκερ. Ο οποίος είχε άμεση ανάγκη του Ακρωτηρίου για τα υπερσύγχρονα για την εποχή U2 και τις  επιχειρήσεις στην Μ. Ανατολή (περιοχή Σινά).
Τελικά, ο Κίσσιγκερ τους έπεισε να αναβάλουν την εφαρμογή της απόφασής τους, αλλά παράλληλα βλέπουμε ότι κατάφεραν τον Κίσσιγκερ να τους βοηθήσει στο Κυπριακό, υιοθετώντας την πολιτική τους και πιέζοντας την πλευρά μας για την αποδοχή της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας…

Ο λόγος για την ενημέρωση του ΝΑΤΟ ήταν  γιατί οι Βρετανοί εξυπηρετούν πολλές υπηρεσίες του ΝΑΤΟ όπως και αμερικανικές. Για ευνόητους λόγους, όμως,  δεν το παραδέχονται, δεν το ομολογούν αφενός γιατί αυτό αντιβαίνει τα συμφωνηθέντα το 1960 και αφετέρου για να βοηθούν τις εκάστοτε κυπριακές κυβερνήσεις να αποφεύγουν επικρίσεις για τούτο.

Έκτοτε το Υπ. Άμυνας της Βρετανίας προέβη διαχρονικά σε διάφορες μελέτες για το θέμα. Οι βάσεις κατάντησαν ένα οικονομικό πρόβλημα για το Λονδίνο και μια διαχρονική πιπίλα για τα κόμματα στην Κύπρο.  Αλλά προς το παρόν ανακουφιστική μεγάλη βοήθεια προσέφερε στο καπιταλιστικό Λονδίνο ο κομμουνιστής πρόεδρος Χριστόφιας με το Μνημόνιο Συναντίληψης με τον «φίλο» του Γκόρτον Μπράουν και τις δηλώσεις του στο Μπρούκινγς ότι το θέμα αυτό θα επιληφθούν τα εγγόνια μας...  Γιατί λοιπόν να μην αναφέρεται σε μόνιμη παρουσία στην Κύπρο το Υπ. Άμυνας της  Βρετανίας εφόσον αυτό τους το παραχώρησε ο ίδιος ο αντι-Νατοικός Χριστόφιας!

Φανούλα Αργυρού – Ερευνήτρια- συγγραφέας

Λονδίνο 26.6.2012