Στο τραπέζι του Τοξότη Α*
 |
| Υλικό που περιδινείται πριν πέσει στη μαύρη τρύτα εκπέμπει ακτίνες-γ υπό τη μορφή πιδάκων (λευκό) και φυσαλίδων (μοβ). David A. Aguilar (CfA). |
Η τερατώδης μαύρη τρύπα που πιστεύεται ότι κρύβεται στην καρδιά του Γαλαξία μας, γνωστή ως Τοξότης Α*, είναι σήμερα ασυνήθιστα ήσυχη, σαν να βρίσκεται στη διαδικασία της πέψης. Τώρα, όμως, οι αστρονόμοι καταγράφουν πίδακες πανίσχυρων ακτίνων γάμμα, οι οποίες πιθανότατα είναι ό,τι απέμεινε από ένα αρχαίο δείπνο με μάζα 10.000 φορές μεγαλύτερη του Ήλιου.
Όλοι οι γαλαξίες πιστεύεται σήμερα ότι περιέχουν στο κέντρο τους μαύρες τρύπες εξαιρετικά μεγάλης μάζας. Τα άστρα και τα νέφη αερίου που έχουν την ατυχία να συλληφθούν από τη βαρύτητα της τρύπας αρχίζουν να περιδινούνται σε ακραίες ταχύτητες, με αποτέλεσμα να θερμαίνονται και να εκπέμπουν πίδακες ακτίνων γάμμα που γίνονται ορατοί ακόμα και από την άλλη άκρη του Σύμπαντος.
Οι πίδακες που κατέγραψε τoν περασμένο Απρίλιο το διαστημικό τηλεσκόπιο Fermi είναι οι πρώτοι που εντοπίζονται στον δικό μας Γαλαξία.
Τη νέα μελέτη υπογράφουν ερευνητές του Κέντρου Αστροφυσικής Harvard-Smithsonian, οι οποίοι εκτιμούν ότι αυτοί οι σχετικά αμυδροί πίδακες είναι κατάλοιπα ενός παχυντικού γεύματος που κατανάλωσε ο Τοξότης Α* πριν από περίπου ένα εκατομμύριο χρόνια.
«Το να ρίξει κανείς 10.000 Ήλιους μέσα στη μαύρη τρύπα θα έκανε τη δουλειά» σχολιάζει ο Ντάγκλας Φίνκμπεϊνερ, επικεφαλής της μελέτης.
Τα αποτελέσματα της ανάλυσης έχουν αναρτηθεί στην υπηρεσία προδημοσίευσης arXiv και πρόκειται να δημοσιευτούν και στο Astrophysical Journal.
Ο εντοπισμός των πιδάκων έρχεται να προστεθεί στις παρατηρήσεις που έκανε το 2010 η ομάδα του Δρ Φίνκμπεϊκερ με το Fermi. Κατέγραψε τότε δύο «φυσαλίδες» ακτίνων γ, οι οποίες επίσης φαίνεται να πηγάζουν από την περιοχή του Τοξότη Α*.
Τόσο οι πίδακες όσο και οι φυσαλίδες εκτιμάται τώρα ότι είναι απομεινάρια του ίδιου αρχαίου γεύματος. Ο μηχανισμός δημιουργίας τους, όμως, είναι διαφορετικός.
Οι πίδακες προέρχονται από υπέρθερμο πλάσμα (ιονισμένο αέριο) που παγιδεύεται στο περιστρεφόμενο μαγνητικό πεδίο της τρύπας, σε σχήμα τιρμπουσόν, και παραμένει έτσι εστιασμένο σε λεπτές δέσμες.
Οι φυσαλίδες, αντίθετα, πιστεύεται ότι δημιουργούνται από θερμή ύλη που εκτινάσσεται προς όλες τις κατευθύνσεις από τον περιστρεφόμενο δίσκο συσσώρευσης γύρω από τη μαύρη τρύπα.
Υπάρχει όμως και μια σημαντική ομοιότητα: τόσο οι πίδακες όσο και οι φυσαλίδες περιέχουν ηλεκτρόνια υψηλής ενέργειας, τα οποία συγκρούονται με φωτόνια και ανεβάζουν την ενέργειά τους στην περιοχή των ακτίνων-γ του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. Και στις δύο περιπτώσεις, το αποτέλεσμα είναι η εκπομπή των ακτίνων-γ που παρατηρούμε σήμερα υπό τη μορφή πιδάκων και φυσαλίδων.
Και οι δύο σχηματισμοί, εξάλλου, εκτείνονται σε απόσταση 27.000 ετών φωτός πάνω και κάτω από το επίπεδο του Γαλαξία. Το περίεργο όμως είναι ότι οι φυσαλίδες είναι κάθετες στο γαλαξιακό επίπεδο, ενώ οι πίδακες εμφανίζουν μια μικρή κλίση 15 μοιρών.
Αυτό, επισημαίνουν οι ερευνητές, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ο άξονας περιστροφής της μαύρης τρύπας να έχει μια αντίστοιχη κλίση σε σχέση με το επίπεδο του γαλαξία.
Newsroom ΔΟΛ
Όλοι οι γαλαξίες πιστεύεται σήμερα ότι περιέχουν στο κέντρο τους μαύρες τρύπες εξαιρετικά μεγάλης μάζας. Τα άστρα και τα νέφη αερίου που έχουν την ατυχία να συλληφθούν από τη βαρύτητα της τρύπας αρχίζουν να περιδινούνται σε ακραίες ταχύτητες, με αποτέλεσμα να θερμαίνονται και να εκπέμπουν πίδακες ακτίνων γάμμα που γίνονται ορατοί ακόμα και από την άλλη άκρη του Σύμπαντος.
Οι πίδακες που κατέγραψε τoν περασμένο Απρίλιο το διαστημικό τηλεσκόπιο Fermi είναι οι πρώτοι που εντοπίζονται στον δικό μας Γαλαξία.
Τη νέα μελέτη υπογράφουν ερευνητές του Κέντρου Αστροφυσικής Harvard-Smithsonian, οι οποίοι εκτιμούν ότι αυτοί οι σχετικά αμυδροί πίδακες είναι κατάλοιπα ενός παχυντικού γεύματος που κατανάλωσε ο Τοξότης Α* πριν από περίπου ένα εκατομμύριο χρόνια.
«Το να ρίξει κανείς 10.000 Ήλιους μέσα στη μαύρη τρύπα θα έκανε τη δουλειά» σχολιάζει ο Ντάγκλας Φίνκμπεϊνερ, επικεφαλής της μελέτης.
Τα αποτελέσματα της ανάλυσης έχουν αναρτηθεί στην υπηρεσία προδημοσίευσης arXiv και πρόκειται να δημοσιευτούν και στο Astrophysical Journal.
Ο εντοπισμός των πιδάκων έρχεται να προστεθεί στις παρατηρήσεις που έκανε το 2010 η ομάδα του Δρ Φίνκμπεϊκερ με το Fermi. Κατέγραψε τότε δύο «φυσαλίδες» ακτίνων γ, οι οποίες επίσης φαίνεται να πηγάζουν από την περιοχή του Τοξότη Α*.
Τόσο οι πίδακες όσο και οι φυσαλίδες εκτιμάται τώρα ότι είναι απομεινάρια του ίδιου αρχαίου γεύματος. Ο μηχανισμός δημιουργίας τους, όμως, είναι διαφορετικός.
Οι πίδακες προέρχονται από υπέρθερμο πλάσμα (ιονισμένο αέριο) που παγιδεύεται στο περιστρεφόμενο μαγνητικό πεδίο της τρύπας, σε σχήμα τιρμπουσόν, και παραμένει έτσι εστιασμένο σε λεπτές δέσμες.
Οι φυσαλίδες, αντίθετα, πιστεύεται ότι δημιουργούνται από θερμή ύλη που εκτινάσσεται προς όλες τις κατευθύνσεις από τον περιστρεφόμενο δίσκο συσσώρευσης γύρω από τη μαύρη τρύπα.
Υπάρχει όμως και μια σημαντική ομοιότητα: τόσο οι πίδακες όσο και οι φυσαλίδες περιέχουν ηλεκτρόνια υψηλής ενέργειας, τα οποία συγκρούονται με φωτόνια και ανεβάζουν την ενέργειά τους στην περιοχή των ακτίνων-γ του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. Και στις δύο περιπτώσεις, το αποτέλεσμα είναι η εκπομπή των ακτίνων-γ που παρατηρούμε σήμερα υπό τη μορφή πιδάκων και φυσαλίδων.
Και οι δύο σχηματισμοί, εξάλλου, εκτείνονται σε απόσταση 27.000 ετών φωτός πάνω και κάτω από το επίπεδο του Γαλαξία. Το περίεργο όμως είναι ότι οι φυσαλίδες είναι κάθετες στο γαλαξιακό επίπεδο, ενώ οι πίδακες εμφανίζουν μια μικρή κλίση 15 μοιρών.
Αυτό, επισημαίνουν οι ερευνητές, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ο άξονας περιστροφής της μαύρης τρύπας να έχει μια αντίστοιχη κλίση σε σχέση με το επίπεδο του γαλαξία.
Newsroom ΔΟΛ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου